การผ่าตัดสมองถือเป็นช่วงเวลาสำคัญซึ่งชี้ชะตาชีวิตเลยก็ว่าได้ แต่รู้หรือไม่ ตอน “ผ่าตัดสมอง” เขาไม่วางยาสลบกัน
“ไม่เจ็บเหรอ นี่สมองเลยนะ?”
“หวาดเสียวเกินไปแล้ว!”
สิ่งนี้มีเหตุผล และเหตุผลนี้สำคัญมากๆ เลยด้วย กินอยู่เป็น 360 องศาแห่งการใช้ชีวิตจะมาเฉลยข้อสงสัยของทุกคนเองค่ะ
การผ่าตัดส่วนใหญ่มักต้องวางยาสลบเสมอ แต่ไม่ใช่กับการผ่าตัดสมอง เพราะเหตุผล 2 ประการ
– ประการแรก คือ สมองของเราไร้ประสาทรับรู้ความรู้สึกแตกต่างจากอวัยวะส่วนอื่นที่มีเซลล์ประสาทที่รับรู้ความเจ็บปวด (ว่าง่ายๆ คือสมองไม่มีเซ็นเซอร์รับความเจ็บปวดเหมือนผิวหนัง)
– ประการที่สอง คือ การผ่าตัดสมองระหว่างตื่นตัวเป็นวิธีที่ช่วยให้แพทย์ สามารถตรวจสอบได้ว่าการผ่าตัดสมบูรณ์ ไม่กระทบประสาทสั่งการส่วนอื่น
คำถามที่พบบ่อย
1. ถ้าไม่วางยาสลบ แล้วทำไมภาพที่เราเห็นตามสื่อผู้ผ่าตัดสมองถึงกำลังนอนหลับ?
ผู้ป่วยจะถูกทำให้หมดสติก่อนในช่วงระหว่างก่อนและหลังผ่าตัด ซึ่งเป็นช่วงของการเปิดและปิดกะโหลกเท่านั้น (ช่วงที่แพทย์จะผ่าเนื้องอก ผู้ป่วยจะถูกปลุกขึ้นมาเพื่อให้รู้ว่าส่วนไหนแตะต้องได้/ไม่ได้)
กับอีกกรณีคือ ผู้ป่วยที่ไม่สามารถผ่าตัดแบบตื่นตัวได้ เช่น ผู้ป่วยที่ไม่ให้ความร่วมมือ ผู้ป่วยที่ไม่สามารถนอนราบ และผู้ป่วยที่มีอาการกลัวที่แคบ ทำให้ศัลยแพทย์ต้องให้ยาสลบตลอดการผ่าตัด เพื่อให้เกิดความปลอดภัยสูงสุด
2. การผ่าตัดสมอง ผู้ป่วยจำเป็นต้องมีสติไหม?
ไม่จำเป็น การผ่าตัดสมองแบบให้ผู้ป่วยตื่นระหว่างผ่าตัดนั้น จะทำเฉพาะในกรณีที่แพทย์ต้องผ่าตัดใกล้กับจุดเสี่ยงมาก อย่างสมองจุดที่ควบคุมการเคลื่อนไหว ควบคุมการพูด หรือการมองเห็น
ดังนั้นเพื่อที่เขาจะได้รู้ว่าสามารถตัดก้อนเนื้อออกมาได้แค่ไหน ต้องหลีกเลี่ยงส่วนไหนบ้าง หากปล่อยให้หลับไม่รู้สึกตัวไป เกิดไปผ่าตัดกระทบจุดสำคัญขึ้นมา อาจหมายถึงความพิการที่จะเกิดขึ้นตลอดชีวิตผู้ป่วยได้เลยทีเดียว
ตัวอย่างเคสผ่าตัดสมองแปลกๆ
แพทย์ให้นักดนตรีมืออาชีพสีไวโอลินขณะผ่าตัดสมอง เพื่อให้ศัลยแพทย์สามารถลงมีดผ่าตัดได้ โดยไม่กระทบกระเทือนสมองกลีบหน้าซีกขวา ซึ่งเป็นส่วนควบคุมการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อมือซ้ายที่เธอใช้บรรเลงไวโอลิน
หนุ่มบราซิลเล่นกีตาร์ระหว่างกำลังผ่าตัดเนื้องอกในสมอง!? เพราะเมื่อทีมแพทย์ทราบว่าผู้ป่วยรายนี้มีอาชีพเป็นมือกีตาร์ประสบการณ์มากกว่า 20 ปี จึงขอร้องให้เขาหาวิธีอะไรก็ได้ให้รู้ว่ายังมีสติและตื่นอยู่ในช่วงเวลาที่ผ่าตัดเนื่องจากสมองส่วนดังกล่าวมีผลต่อประสาทสัมผัสและการพูด
“ผมเล่นทั้งหมด 6 เพลงในช่วงผ่าตัด มือขวาผมไม่มีแรงเพราะทีมแพทย์กำลังผ่าตัดด้านนั้นอยู่ ไม่นานผมก็หยุดและหลับไป” เขาเล่า
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
- อึ้ง! หนุ่มบราซิล เล่นกีตาร์ระหว่างผ่าตัดสมอง (ชมคลิป) (thairath.co.th)
- แพทย์ให้นักดนตรีมืออาชีพสีไวโอลินขณะผ่าตัดสมอง – BBC News ไทย
- การผ่าตัดสมอง ผู้ป่วยจำเป็นต้องมีสติอยู่ตลอดเวลาหรือครับ ? – Pantip
