หลายคนรู้สึกคันยุบยิบตามร่างกายเวลาที่เล่นกีฬา หรือวิ่งออกกำลังกาย แล้วคิดไปเองว่าที่รู้สึกคันๆ จนต้องเกานี้เพราะไขมันแตกตัวอยู่แน่ๆ กินอยู่เป็น 360 องศาแห่งการใช้ชีวิตขอบอกเลยว่า “ไม่จริง” ค่ะ
ความรู้สึกคันยุบยิบตามร่างกายจนต้องเกาดังกล่าวไม่ได้เป็นเพราะไขมันแตกตัว หรือร่างกายกำลังเผาผลาญไขมันอย่างหนักอยู่ แต่จริง ๆ แล้วอาการคันยุบยิบ แต่เป็นเพราะร่างกายกำลังหลั่งสารฮิสตามีนอยู่ต่างหาก
ทำไมวิ่งแล้วคันยุบยิบ?
อาการคันยุบยิบตามส่วนต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นแขน ลำตัว สะโพกน่อง ขณะวิ่งหรือออกกำลังกายอย่างอื่น เป็นผลจากร่างกายหลั่งสารฮิสตามีนซึ่งเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ พบมากตามเนื้อเยื่อต่าง ๆ ของร่างกาย ออกฤทธิ์ต่ออวัยวะที่สำคัญ เช่น ระบบหัวใจ หลอดเลือด เป็นต้น
ตามปกติแล้วร่างกายจะหลั่งสารฮิสตามีนเมื่อเกิดอาการแพ้สารเคมีบางชนิด สารนี้จะช่วยให้หลอดเลือดขยายตัว และเพิ่มอัตราการไหลเวียนของเลือดไปยังเนื้อเยื่อที่บาดเจ็บเพื่อซ่อมแซมส่วนนั้นๆ
ผู้ที่เริ่มออกกำลังกายใหม่ ๆ หรือห่างหายจากการออกกำลังกายไปนาน เมื่อกลับมาเริ่มต้นอีกครั้งแม้จะอบอุ่นร่างกายอย่างถูกต้อง แต่เมื่อออกกำลังกายจนอัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ประกอบกับระบบกล้ามเนื้อหรือระบบไหลเวียนของเลือดยังไม่ชินกับการถูกกระตุ้นแบบทันทีทันใด กระบวนการหลั่งสารฮิสตามีนจะเกิดขึ้นเพื่อให้ร่างกายได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ เป็นที่มาของอาการคันยุบยิบนั่นเอง
วิ่งแล้วคัน ทำอย่างไร?
ในช่วงแรกแนะนำให้ทนไปก่อนค่ะ อาการคันที่ว่าจะแค่คันยิบๆ ในระดับที่ทนได้ และเมื่อพักร่างกายหลังวิ่ง หรือหลังออกกำลังกายไปสักพัก อาการคันก็จะหายไปเอง ทั้งนี้ควรออกกำลังกายอย่างเป็นประจำทุกวัน เพื่อให้เส้นประสาทมีความไวต่อฮีสตามีนน้อยลง อาการคันก็จะค่อยๆ หายไปเอง
แต่หากวิ่ง หรือออกกำลังกายแล้วคันมากเป็นพิเศษ ไม่ใช่อาการคันยิบๆ ดังกล่าว แถมคันไม่หาย อาจเป็นเพราะสาเหตุอื่นที่เราควรสังเกต และไม่ควรมองข้าม เช่น ความอับชื้นของเหงื่อที่อาจระบายอากาศได้ไม่ดีพอ เสื้อผ้ามีสารตกค้างจากผงซักฟอก ฯลฯ
แต่ไม่ว่าจะเป็นเพราะอะไรก็ไม่ได้เป็นเพราะไขมันแตกตัวอย่างที่หลายคนคิดแน่นอน เพราะกว่าไขมันจะค่อยๆ สลายตัว ใช้เวลาร่วมหลายเดือน และไม่ได้ทำให้เรารู้สึกชัดเจนอะไรขนาดนั้นแน่ๆ
จบไปแล้วกับอีกหนึ่งเรื่องเข้าใจผิด คงจะดีกว่าหากเราลองค้นหาว่าความเชื่อต่าง ๆ เกี่ยวกับสุขภาพที่บอกต่อ ๆ กันปากต่อปากจากหลากหลายแหล่งที่มา ให้รู้ว่าจริงเท็จอย่างไร เพื่อจะได้รู้เท่าทันและส่งต่อข้อมูลที่ถูกต้องแก่ผู้อื่นต่อไปค่ะ
กินอยู่เป็นขอขอบคุณที่มาจาก
“วิ่งแล้วคันยุบยับตามร่างกาย เป็นเพราะไขมันแตกตัว,” happiness 47 (Apr.-Jun 2022) : 64.
