เคยคิดหรือไม่ว่า ต้นเหตุความสุขและทุกข์ที่เกิดขึ้นกับตัวเรามาจากอะไร แต่ถ้าใครเคยอ่านหนังสือธรรมะของท่านพุทธทาสภิกขุที่สอนว่า “คนเรานั้นทุกข์เพราะความคิด” ก็คงพอจะกระจ่าง ซึ่งกินอยู่เป็น 360 องศาแห่งการใช้ชีวิต ขออาสานำข้อมูลดีๆ จากกรมสุขภาพจิต มาขยายรายละเอียดในเรื่องนี้เพื่อให้เห็นภาพที่ชัดขึ้นว่า “9 ความคิดแบบผิดๆ ที่จะทำให้เราเป็นทุกข์” มีอะไรบ้าง
อย่างแรก คือ คิดลบ เวลาที่มีเหตุการณ์อะไรเกิดขึ้นในชีวิต คนที่มักเป็นทุกข์ คือ คนที่ชอบคิดลบ คิดร้ายไว้ก่อน คิดว่าคนนั้นต้องไม่ดี คนนี้ต้องแย่
อย่างที่สอง คิดแบบยึดติด ไม่ยืดหยุ่น คนที่มีความคิดแบบนี้ มองไม่ยาก อย่างหนึ่งเลยคือ ชอบตีกรอบ อะไรที่นอกกรอบ หรือ ไม่เป็นอย่างที่ตัวเองคิดไว้ คือ ผิดหมด คนลักษณะนี้ จึงมีความทุกข์ง่าย สุขยาก
อย่างที่สาม คิดไม่รอบด้าน คนลักษณะนี้สังเกตได้ง่ายๆ เพราะจะเป็นพวกที่มีวิธีจัดการกับปัญหาแบบเดิมๆ ไม่คิดหน้า คิดหลัง เวลาเจอกับปัญหา หรือ อุปสรรค ก็จะมองเห็นแต่ด้านมืด ด้านที่ไม่มีทางออก แล้วก็จมอยู่กับความสิ้นหวัง หมดหวัง อยู่ตลอดเวลา
อย่างที่สี่ คิดอาฆาตแค้น คนกลุ่มนี้ ถ้าเป็นภาษาทางพระ เรียกว่า มักโกรธ คือ เป็นคนโกรธง่าย โรกธรุนแรง คิดหาทางแก้แค้น เอาคืน อยู่ตลอด ให้อภัยไม่เป็น ชีวิตไม่ค่อยมีความสุข
อย่างที่ห้า คิดว่าต้องได้เสมอ คนกลุ่มนี้ ทำอะไรก็ตาม มักหวังผลตอบแทน พอไม่ได้อย่างที่ตั้งใจก็จะโกรธ ไม่พอใจ และ เป็นทุกข์ ครับ
อย่างที่หก คิดหมกมุ่นแต่เรื่องในอดีต คนกลุ่มนี้เป็นคนที่น่าเห็นใจ เพราะไม่สามารถก้าวข้ามสิ่งที่ผ่านไปแล้ว หรือ แก้ไขอะไรไม่ได้แล้วอย่างอดีตไปได้ ชีวิตจึงจมอยู่กับความทุกข์ อดีตก็แก้ไม่ได้ ปัจจุบันก็ทำได้ไม่ดี
อย่างที่เจ็ด คิดวิตกกังวล คนที่คิดแบบนี้ มักเป็นคนที่ไม่มั่นใจ ไม่แน่ใจ เวลาทำอะไรก็จะวิตกกังวลไปทุกเรื่อง กลัวไปหมด ทั้งๆ ที่บางเรื่องยังไม่เกิดขึ้นเลย ถ้าวิตกกังวลมากๆ สักพักก็จะกลายเป็นพวกหวาดระแวง ซึ่งไม่ได้ทำให้ชีวิตมีความสุขได้เลย
อย่างที่แปด คิดแบบพึ่งพา กลุ่มนี้มักฝากความหวังไว้กับความไม่แน่นอน เช่น ไม่ขยันทำมาหากิน แต่อยากมีรถ มีบ้าน เลยซื้อลอตเตอรี่ทุกงวด เพราะหวังว่าจะถูกรางวัลที่ 1
อย่างสุดท้าย คิดอิจฉา ริษยา ความคิดแบบนี้ น่ากลัวมากๆ เพราะทำให้คนจมอยู่กับความทุกข์และความเคยชินแบบผิดๆ โดยไม่รู้ตัว เช่น อยากได้ อยากมี อยากเป็นไปทุกอย่าง เห็นคนอื่นดีกว่าตัวเองไม่ได้ อันตรายที่สุดสำหรับความคิดแบบนี้
เพราะฉะนั้น ถ้าอยากมีความสุข ต้องไม่ตกหลุมพรางกับความคิดทั้ง 9 แบบนี้เป็นดีที่สุด
ที่มาข้อมูล : สารคดีวิทยุชุดวัคซีนใจสู้ภัยโควิด-19 โดยกรมสุขภาพจิต
