วันนี้ที่ “หน้ากาก” ถูกหยิบขึ้นมาให้ความสำคัญเพื่อป้องกันโควิด 19 หากย้อนไปดูในอดีตก็พบว่าหน้ากากถูกพัฒนาและให้ความสำคัญในทุกครั้งที่มีการแพร่ระบาดของโรคที่สามารถติดต่อกันผ่านละอองฝอยจากการไอจาม ซึ่งการคิดค้นครั้งแรกเกิดขึ้นในสมัย 500 ปีที่ผ่านมาแต่ครั้งที่แพร่หลายและถูกนำมาใช้ป้องกันทั้งบุคลากรทางการแพทย์ ผู้ติดเชื้อหรือคนใกล้ชิดจะอยู่ในช่วง 200 ปีเมื่อจีนเกิดโรคระบาดแมนจูเรีย
ประเด็นที่กินอยู่เป็น 360 องศาแห่งการใช้ชีวิต ชวนขบคิดคือแต่เดิม หน้ากาก เป็น “ของจำเป็น” เมื่อมีโรคระบาด ซึ่งปกติโรคระบาดโดยเฉพาะกลุ่มไข้หวัดใหญ่จะระบาดในระดับท้องถิ่นทุก1-3 ปี ส่วนการระบาดใหญ่ทั่วโลกจะเกิดขึ้นทุก 10 – 40 ปี แต่สภาวะปัจจุบันเมื่อโลกเผชิญปัญหาด้านมลภาวะทั้งหมอกควัน และฝุ่นละอองที่มีความรุนแรงและมีความถี่มากขึ้น ผนวกกับผู้คนมีการเดินทางแบบไร้พรมแดน จนล่าสุดการระบาดของโควิด 19 ก็มีความเป็นไปได้ว่า “หน้ากากจะไม่ใช่สิ่งจำเป็นในช่วงโรคระบาด แต่จะกลายเป็น “ของต้องมี”
และมีแนวโน้มจะเป็นเสมือนเครื่องประดับของทุกคนที่วันนี้ต่างต้องมีแว่นกันแดด เพื่อป้องกันรังสียูวี ดังดูได้จากเทรนด์ล่าสุดที่แบรนด์แฟชั่นระดับโลก Louis Vuitton Chanel Supreme Off white หรือ Prada เป็นต้น หรือดีไซน์เนอร์ไทยต่างออกแบบหน้ากากสุดชิค สุดแนวให้เลือกให้เหมาะ รวมถึงแวดวงทำนายก็เริ่มมีเคล็ดลับเลือกสีหน้ากากถูกโฉลก
ขอขอบคุณภาพจาก : EPA-EFE
อย่างไรก็ตามการเลือกหน้ากาก ไม่ว่าจะสีใด แบบใด สิ่งสำคัญคือสวมใส่ถูกวิธี เปลี่ยนใหม่หรือทำความสะอาดอยู่เสมอ และทิ้งอย่างปลอดภัย
สำหรับเหตุการณ์สำคัญที่หน้ากากมีบทบาทต่อชีวิตผู้คนนั้น กินอยู่เป็น 360 องศาได้รวบรวมจากที่ต่างๆ มีลำดับสำคัญ ดังนี้
พ.ศ. 2199 กาฬโรคระบาดทั่วยุโรป
อาการ : มี 2 ลักษณะแต่กรณีติดเชื้อในกระแสเลือด จะมีไข้ หนาวสั่น อ่อนเพลียรุนแรง ปวดท้อง ท้องเสีย อาเจียน มีเลือดออกที่ผิวหนังและอวัยวะอื่น ๆ ในร่างกาย
หน้ากาก : คล้ายจะงอยปากนก คาดเป็นเข็มขัดด้านหลังศรีษะ ในส่วนของดวงตาเป็นช่องกระจก คลุมมาถึงจมูกและปาก ภายในใส่สมุนไพรเครื่องเทศเพื่อกันเชื้อโรค
ผู้สวม : แพทย์
พ.ศ. 2453 โรคระบาดแมนจูเรีย เริ่มจากจีนและขยายสู่ญี่ปุ่น และรัสเซีย
อาการ : คล้ายปอดอักเสบ มีไข้ ไอ มีเสมหะและหอบเหนื่อย
หน้ากาก : ผ้าฝ้ายรูปร่างสี่เหลี่ยมผืนผ้ากว้าง 4 นิ้ว ยาว 6 นิ้ว จำนวน 2 ชิ้นซ้อนกันคลุมจมูกถึงคางแล้วใช้
ผ้าพันแผลหรือผ้ากอซกว้าง 6 นิ้ว ยาว 3 ฟุต พาดลงบนผ้าฝ้ายแล้วพันรอบคอ
ผู้สวม : แพทย์ ผู้ป่วย ญาติ ผู้ใกล้ชิด สัปเหร่อรวมถึงคนที่เสี่ยงติดเชื้อ
พ.ศ. 2461 – 2463. โรคไข้หวัดสเปน ระบาดทั่วโลก (ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1)
อาการ : เป็นไข้ ไอ จาม คลื่นไส้ ปวดเมื่อย และท้องเสีย คล้ายกับอาการของไข้หวัดใหญ่ทั่วไป
หน้ากาก : ผ้า โดยมีทั้งแบบสี่เหลี่ยมและสายคาดผูกด้านหลังหรือประยุกต์ใช้จากผ้าผืนยาว
ผู้สวม : แพทย์และประชาชนทั่วไป
พ.ศ. 2558 มลพิษในกรุงปักกิ่ง
อาการ : ทางเดินหายใจ ปอด และส่งผลต่อการเต้นของหัวใจ และสมอง
หน้ากาก : หน้ากากอนามัย และหน้ากากผ้าโดยวัยรุ่นนิยมสีสันสดใส ผู้ชายโทนสีเข้ม โดยช่วงดังกล่าวมี
แบรนด์แฟชั่นระดับโลกได้ออกแบบหน้ากากประกอบชุดในโชว์ของงานแฟชั่นวีค
ผู้สวม : ประชาชนทั่วไป
ขอขอบคุณภาพจาก : mama steps out 1937, designyoutrust.com, US Museum of Health and Medicine, NATIONAL ARCHIVES
