ขอพระจันทร์เป็นใจ ไหว้ยังไงให้ปัง ย้อนความเชื่อ – ตำนาน สู่วิวัฒนาการขนมไหว้พระจันทร์

ความหมายของเครื่องไหว้ แต่ละประเภท  

• เครื่องไหว้เพื่อสักการะเทพเจ้าที่มีมาแต่ดั้งเดิม ประกอบด้วย กระดาษไหว้ ดอกไม้ ธูปเทียน น้ำชา 5 ถ้วย
• ผลไม้ 5 อย่างเพื่อความเป็นมงคล อาทิ แอปเปิ้ล – อยู่ดีมีสุข, สาลี่ – ความร่ำรวย, กล้วยหอม – โชคลาภ, ลำไย – สุขภาพดี, ส้มเขียวหวาน –สิริมงคล
• ขนมไหว้เพื่อความร่ำรวยความอุดมสมบูรณ์ เช่น ถั่วตัด ขนมฟักเชื่อม
• เครื่องหอมเพื่อความงาม เช่น น้ำอบหรือแป้งถูกนำมาใช้ด้วยความเชื่อว่าพระจันทร์เป็นผู้หญิง สาวชาวจีนจึงมักไหว้เพื่อขอพรด้วยความปรารถนาที่จะให้ตนเองงดงาม

เทศกาลไหว้พระจันทร์มาถึงแล้ว คนไทยเชื้อสายจีนทั้งลูกครึ่งถึงเสี้ยวหลายบ้านคงกำลังเตรียมเครื่องมู เอ้ย! เครื่องไหว้พระจันทร์กันอยู่แน่ๆ แต่ถ้าจะว่าด้วยที่มาเทศกาลไหว้พระจันทร์ ทราบหรือไม่ว่ามีความเป็นมาความเชื่อจากหลากหลายตำนาน วันนี้ทีมงานกินอยู่เป็น 360 แห่งการใช้ชีวิต ขอชวนทุกท่านอินไปกับเทศกาลไหว้พระจันทร์ ร่วมไขตำนาน พร้อมเคล็ดลับขอเงินขอพร เฮงๆ ปังๆ ไปพร้อมกัน

ตำนาน ความเชื่อ กุศโลบาย ผนวกกลายเป็นเทศกาล

หนึ่งในตำนานเทศกาลไหว้พระจันทร์ เกิดจากความเชื่อชาวจีนในอดีตที่ยกให้ “พระจันทร์” เป็นสัญลักษณ์ความอุดมสมบูรณ์ โดยมี “ฉางเอ๋อ” เทพีผู้มีเลอโฉมคอยบันดาลพืชพันธุ์ธัญญาหาร สั่งการน้ำขึ้น น้ำลงทำให้การกสิกรรมของมนุษย์อุดมสมบูรณ์ ทั้งเป็นตัวแทนความสวยงาม ชาวจีนจึงเชื่อว่าการไหว้ขอพร “พระจันทร์” ในวันเพ็ญเดือน 8 (ตามปฏิทินจีน) ฉลองฤดูกาลเก็บเกี่ยวผลผลิต จะทำให้เทพีฉางเอ๋อพึงพอใจบันดาลให้น้ำท่าอุดมสมบูรณ์และเกิดสิ่งดีมีสุข

อีกหนึ่งความเชื่อเป็นเรื่องเกี่ยวกับตำนานรักระหว่าง “โฮ้วอี้” และ “ฉางเอ๋อ” ที่พรากจากกันเพราะฝ่ายหญิงกลายเป็นเทพธิดาไม่สามารถอยู่บนโลกได้แต่ปีหนึ่งจะได้เจอกันครั้ง ดังนั้นทุกวันเพ็ญเดือน 8 โฮ้วอี้ จึงปั้นขนมแป้งสาลีทรงกลมแทนดวงจันทร์วางทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือพร้อมเอ่ยเรียกเทพีฉางเอ๋อ เพื่อให้ได้กลับมาพบกันในทุกปี ขนมไหว้พระจันทร์จึงกลายเป็นขนมแห่งความรักของชาวจีนในอีกนัยยะไปโดยปริยาย

นอกจากที่กล่าวมายังมีอีกหลายตำนานที่ไม่ได้กล่าวถึง แต่ด้วยความเชื่อใดก็ตาม ต่อมาได้กลายมาเป็นกุศโลบายเพื่อให้ครอบครัวชาวจีนได้อยู่พร้อมหน้าพร้อมตานั่งชมพระจันทร์และขอบคุณเทพีฉางเอ๋อที่ประทานพรร่วมกัน

ไหว้พระจันทร์..เปลี่ยนแผ่นดินจาก “หยวน สู่ หมิง”

เทศกาลไหว้พระจันทร์ สำหรับชาวจีนนอกจากเพื่อขอพรบันดาลสุขแล้ว ยังถูกกล่าวถึงไว้ในหน้าหนึ่งของประวัติศาสตร์ ว่ามีส่วนในการทวงคืนแผ่นดินจากมองโกลกลับสู่ชาวฮั่น โดยเรื่องมีอยู่ว่าราว 600 กว่าปีก่อนในยุคปลายราชวงศ์หยวนที่ปกครองโดยฮ่องเต้ชาวมองโกลเริ่มระส่ำระสาย ชาวจีนเชื้อสายฮั่นต้องการทวงแผ่นดินคืน จึงคิดแผนใช้ขนมไหว้พระจันทร์เป็นตัวกลางนัดหมายโค่นล้มมองโกล โดยสอดไส้กระดาษที่เขียนข้อความไว้ว่า “15 ค่ำเดือน 8 สังหารมองโกล” จึงสามารถทวงคืนแผ่นดินกลับมาเป็นของชาวฮั่นภายใต้ชื่อราชวงศ์หมิง ต่อมา “ขนมไหว้พระจันทร์” จึงกลายเป็นเทศกาลเฉลิมฉลองระดับชาติจวบจนปัจจุบัน

ขนมไหว้พระจันทร์ พระเอกของเทศกาล

เมื่อเวลาผ่านไปการหลั่งไหลของชาวจีนอพยพ ก็ได้นำพาเทศกาลไหว้พระจันทร์ไปเผยแพร่สู่ดินแดนต่างๆ รวมถึงประเทศไทย ทำให้ “ขนมไหว้พระจันทร์” กลายเป็นหนึ่งในขนมยอดนิยมและเป็นธุรกิจที่มีมูลค่าการตลาดสูงในช่วงเทศกาลแต่ละปี

ในอดีตขนมไหว้พระจันทร์มีหลากหลายลักษณะ ทั้งรูปปลา รูปกระต่าย แต่ที่นิยมที่สุดก็คือทรงกลมลักษณะเดียวกันกับพระจันทร์ข้างในเป็นไข่แดง (ไข่เค็ม) ที่สื่อถึงพระจันทร์ ลวดลายบนตัวขนมส่วนใหญ่สื่อถึงความหวัง ความปรารถนาดีที่มอบให้กัน

สำหรับไส้ขนมไหว้พระจันทร์ สมัยก่อนนิยมใช้ธัญพืชที่สื่อถึงการอวยพรและความอุดมสมบูรณ์ อาทิ ไส้เม็ดบัว มีที่มาจากดอกบัว สัญลักษณ์ความบริสุทธิ์ เกียรติยศ ความสงบและอายุที่ยืนยาว หรือ ไส้ธัญพืช 5 ชนิด  ที่สื่อถึงความอุดมสมบูรณ์ของพืชพันธ์ธัญญาหารให้ชาวจีนมีกินมีใช้ตลอดปี ไส้ลูกพลัม สัญลักษณ์ของความหวัง ไส้เกาลัด หากออกเสียงในภาษาจีนมีความหมายว่า ลูกชาย ซึ่งก็คือการเป็นที่รักของผู้คน นอกจากนี้ยังใช้แฮมยูนนาน หรือ มันหมู เป็นส่วนผสมเพื่อแสดงถึงโชคลาภ ซึ่งในอดีตแฮมยูนนานจะมีเฉพาะในบ้านที่มีฐานะเท่านั้น

ปัจจุบัน ไส้ขนมไหว้พระจันทร์ มีการรังสรรค์ที่หลากหลายมากขึ้น อาทิ ไส้ช็อคโกแลตฝรั่งเศสซึ่งเป็นที่นิยมของชาวฮ่องกง ไส้คัสตาร์ดแบบฉบับผู้ดีอังกฤษ หรือ ไส้ทุเรียนในบ้านเรา ที่เป็นการผสมผสานวัตถุดิบที่เป็นเอกลักษณ์ของแต่ละประเทศ ตามความชอบของผู้บริโภคแต่ละพื้นที่ นอกจากนี้ยังดัดแปลงใส่เนื้อสัตว์ เช่น กุนเชียง, ไข่เค็ม, หมูแฮม, หมูแดง, หมูหยอง เข้าไปเป็นทางเลือกใหม่แก่ผู้บริโภคด้วย อย่างไรก็ตามมีบางความเชื่อที่จะไม่ใช้ขนมไหว้พระจันทร์ที่มีของคาวเป็นส่วนผสมในการไหว้อย่างไข่เค็ม แฮม หรือมันหมู

ไหว้พระจันทร์คราวนี้ กินอยู่เป็น 360 องศาแห่งการใช้ชีวิต ขอพระจันทร์เป็นใจให้ทุกท่านสมบูรณ์ พูนสุข

////////////////////////////////////////////////////