กิน อยู่ เป็น 360 องศาแห่งการใช้ชีวิต มีเกร็ดความเชื่อจาก อ.ธจักร จักรพรรดิเทวามาฝากทุกท่าน ทราบกันหรือไม่ว่า หากวันพระ 15 ค่ำ ใด ตรงกับวันพุธ จะมีพิธีตักบาตรเพ็ญพุธ หรือ เป็งปุ๊ด ที่ชาวล้านนา เรียกว่าตักบาตรเที่ยงคืน โดยไม่มีกำหนดวันที่บนปฏิทินแน่นอน โดยตำนานเล่าต่อกันมาว่า พระอุปคุต หรือพระอุปคุปต์ “ชื่ออุปคุต แปลว่า ผู้คุ้มครองรักษา” เป็นเอตทัคคะ ทางด้านมหาลาภปราบมาร ท่านเป็นหนึ่งในพระอรหันต์ที่ไม่ยอมเข้าสู่นิพพาน เพื่อต้องการปกปักษ์พุทธศาสนาให้คงอยู่ เนื่องจากท่านต้องคอยดูแลพระพุทธองค์ในคราวมารผจญ ครั้งหนึ่งพระอุปคุตเคยแปลงกายเป็นหมาเน่าไปเป็นสร้อยคล้องคอให้พระเทวทัต จนกระทั่งยอมแพ้ไม่ก่อกวนพิธีฉลองสมโภชพระบรมสารีริกธาตุที่บรรจุอยู่ในมหาเจดีย์ และเจดีย์ทั้ง ๘๔,๐๐๐ องค์
ความเป็นมาของการตักบาตรเที่ยงคืน
ในปัจจุบันยังมีความเชื่อในหมู่ชาวไทยญวน (ไท-ยวน) ว่า พระอุปคุตยังมีชีวิตอยู่ ในทุกวันขึ้น ๑๕ ค่ำเฉพาะที่ตรงกับวันพุธ พระอุปคุตจะออกจากนิโรธสมาบัติขึ้นมาจากสะดือทะเล เพื่อมาบิณฑบาตในร่างเณรน้อย ในเวลาเที่ยงคืนเท่านั้น ด้วยเหตุนี้จึงเกิดประเพณีตักบาตรกลางคืนขึ้น
ตำนานเล่าขานว่า
พระอุปคุตเถระนั้นมีฤทธิ์มาก ว่ากันว่าครั้งหนึ่งท่านกำลังฉันข้าวในบาตร พระอาทิตย์กำลังจะคล้อยไปเลยเที่ยง ทำให้ท่านฉันไม่ได้ หากฉันก็จะผิดพระวินัย ท่านจึงแหงนหน้ากำหนดพระอาทิตย์ไม่ให้ขยับ แล้วฉันต่อจนเสร็จ แม้แต่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ก็ยังทรงกล่าวถึงความเป็นมานี้ไว้ในพระราชนิพนธ์พระราชพิธีสิบสองเดือนเช่นกัน
และเมื่อถึงคืนวันอังคารเข้าวันพุธ ที่เป็นวันพระขึ้น 15 ค่ำ เคยมีตำนานล้านนาเล่ากันมาว่า มีสามี ภรรยาคู่หนึ่ง เห็นเณรเดินบิณฑบาตตอนเที่ยงคืน จึงเข้าไปใส่บาตร และต่อมาก็กลายเป็นเศรษฐี จึงเชื่อกันมา หลังจากนั้นก็กลายเป็นตำนานตักบาตรเป็งปุ๊ดสืบต่อกันมาทั่วไปทางภาคเหนือของไทยและพม่า
อานิสงส์การบูชาพระอุปคุตมหาเถระ
ผู้ที่บูชาสักการะ จะมีความเป็นสิริมงคลชุ่มเย็น ป้องกันภัยพิบัติและแคล้วคลาดจากอันตรายต่างๆ และอุบัติเหตุทั้งหลาย เป็นผู้ชนะมารและศัตรูที่จะมาปองร้ายทั้ง ๑๐ ทิศ เป็นผู้มีอำนาจวาสนาดี ไม่มีใครข่มเหงรังแก เป็นที่เคารพนับถือและเกรงกลัวของคนทั้งหลาย เป็นผู้กินไม่หมด มีโชคลาภอยู่ตลอดเวลา
เกร็ดน่ารู้ พระอุปคุตได้รับการนิยมจัดสร้างกันมาก โดยเฉพาะปางจกบาตรในเมียนมาร์ซึ่งมีเกือบทุกวัด
พระคาถาบูชาพระอุปคุต
อุปะคุตโต จะ มะหาเถโร สัมพุทเธ นะ วิยากะโต มารัญจะ มาระพะลัญจะ โสอิทา นิมะหาเถโร นะมัสสิตตะวา ปะติฏฐิโต
อะหัง วันทามิ อิทาเนวะ อุปะคุตตัง จะมะหาเถรัง ยัง ยัง อุปะทะวัง ชาตัง วิธัง เสติ อะเสสะโต มะหาลาภัง ภะวันตุเม ฯ
พระคาถาขอโชคลาภพระอุปคุต
มหาอุปคุตโต จะ มหาลาโภ พุทโธลาภัง สัพเพชะนา พะหูชะนา ราชาปุริโส อิถีโยมานัง นะโม โจรา
เมตตาจิตตัง เอหิจิตติจิตตัง ปิยังมะมะ สะเทวะกัง สะพรหมมะกัง มนุสสานัง สัพพะลาภัง ภะวันตุ เมฯ
เอหิจิตติจิตตัง พันธะนัง อุปะคุโต จะ มหาเถโร พุทธะสาวะกะ อานุภาเวนะ มาระวิชะยะ นิระภะยะ เตชะปุญณะตา
จะเทวะตานัมปิ มะนุสสานันปิ เอหิจิตตัง ปิยังมะมะ อิมังกายะ พันธะนัง อะทิถามิ ปะอัยยิสสุตัง อุปัจสะอิ
วัดที่มีชื่อเสียงได้แก่
วัดอุปคุต จังหวัด เชียงใหม่
วัดมิ่งเมือง จังหวัดเชียงราย
และวัดผ่อง ด่อ อู่ เมืองอินเล ประเทศพม่า
หมายเหตุ ปีนี้ทางเชียงใหม่งดจัดเพราะโควิด จึงแนะนำให้สวดมนต์ตอนเที่ยงคืนที่จะย่างเข้าวันพุธ และตักบาตรในช่วงเช้าของวันพุธ
